Ο Κλάδος Διαχείρισης Κρατικής Γης είναι αρμόδιος για τη διαχείριση της ακίνητης ιδιοκτησίας που υπάγεται στο κράτος, σύμφωνα με τις αρχές που διέπουν τη διαχείριση ακίνητης ιδιοκτησίας και τους υφιστάμενους νόμους και κανονισμούς. Σκοπός είναι, η ακίνητη ιδιοκτησία της Δημοκρατίας, να έχει την καλύτερη διαχείριση, μέσα στα πλαίσια των κυβερνητικών σκοπών και επιδιώξεων, λαμβάνοντας υπόψη κατά κύριο λόγο την εξυπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος.

 Προβαίνει στην εξέταση αιτήσεων που αφορούν την παραχώρηση ή εκμίσθωση κρατικής γης, ανταλλαγή κρατικής γης με ιδιωτική ιδιοκτησία, παραχώρηση άδειας χρήσης κρατικής γης ή δημόσιου ποταμού, μέσα στα πλαίσια των περί ακινήτου ιδιοκτησίας της Δημοκρατίας (Διάθεση) Κανονισμών 1989-2017, όπως τροποποιήθηκαν (ΚΔΠ 173/89), ως και εκχώρηση ή διάθεση κρατικής γης για διάφορους κυβερνητικούς ή άλλους σκοπούς δημόσιας ωφέλειας. Τέτοιες αιτήσεις, υποβάλλονται ενώπιον της αρμόδιας Υπουργικής Επιτροπής, για μελέτη και λήψη της σχετικής απόφασης.

Επιπρόσθετα, μετά την εκχώρηση των εξουσιών του Υπουργικού Συμβουλίου στον Διευθυντή του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, με την Κ.Δ.Π 577/2005 και Κ.Δ.Π 377/2016, ο Διευθυντής λαμβάνει αποφάσεις για καθορισμένου είδους αιτήσεις, με βάση το άρθρο 18, του περί Ακινήτου Ιδιοκτησίας (Διακατοχή, Εγγραφή και Εκτίμηση) Νόμου, Κεφ. 224.

Εξετάζει και ετοιμάζει εκθέσεις για επεμβάσεις πάνω στην κρατική γη, δημόσιο δρόμο/ποταμό και τις παραπέμπει στον Αστυνομικό Διευθυντή ή/και στον Έπαρχο ή/και στο Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, για λήψη δικαστικών μέτρων εναντίον των επεμβασιών που παραλείπουν ή αρνούνται να εγκαταλείψουν τις επεμβάσεις. Επίσης, σε συνεργασία με τον ΚΟΑΠ, από το 2019, καθιερώθηκε διαδικασία για κατάθεση αιτήσεων από τους παράνομους κατόχους κρατικής γεωργικής γης.

 Λειτουργοί του Κλάδου εκπροσωπούν το Τμήμα σε διάφορες επιτροπές και λαμβάνουν μέρος σε συνεδρίες σχετικά με την υιοθέτηση, προώθηση και εφαρμογή κυβερνητικών Σχεδίων και Έργων, καθώς και για θέματα νομοθεσίας, πολιτικής και στέγασης.

Ο κλάδος προβαίνει στη νομοτεχνική ετοιμασία των Συμβάσεων Μίσθωσης/Αδειών Χρήσης κρατικής γης, καθώς και στην παρακολούθηση τους, ώστε οι Μισθωτές να συμμορφώνονται με τους όρους που περιλαμβάνονται στις εν λόγω Συμβάσεις Μίσθωσης/Άδειες Χρήσης.

Ο Κλάδος παγκύπρια, δέχεται περίπου 1.000 υποθέσεις/αιτήσεις ετησίως, οι οποίες τυγχάνουν του ανάλογου χειρισμού από το προσωπικό του Κλάδου. Επίσης, είναι υπεύθυνος για τη νομοτεχνική ετοιμασία των Συμβάσεων Μίσθωσης/ Αδειών Χρήσης και παρακολουθεί για περίπου 3.500  Συμβάσεις Μίσθωσης/ Άδειες Χρήσης, κατά πόσο οι Μισθωτές/ Αδειούχοι συμμορφώνονται με τους όρους που περιλαμβάνονται σε όλες τις Συμφωνίες.

Σε σχέση με τις συμβάσεις μίσθωσης, που ενέχουν οικονομική/εμπορική δραστηριότητα και που κρίθηκε από τον Έφορο Ελέγχου Κρατικών Ενισχύσεων ότι, με βάση τη σχετική περί ελέγχου των κρατικών ενισχύσεων νομοθεσία, συνιστούν δημόσια ενίσχυση, το Τμήμα, κατόπιν οδηγιών του Εφόρου, προβαίνει σε διαπραγματεύσεις με τους επηρεαζόμενους μισθωτές, έτσι ώστε οι συμβάσεις αυτές, να τροποποιηθούν ή να τερματιστούν και να συνομολογηθούν νέες συμφωνίες, οι οποίες θα συνάδουν με την πιο πάνω αναφερόμενη νομοθεσία. Επιπρόσθετα, για τις άδειες χρήσης που συνιστούν δημόσια ενίσχυση, το Τμήμα προβαίνει ήδη στις ανάλογες ενέργειες για τον τερματισμό τους και τη χορήγηση νέας άδειας, με πληρωμή ετήσιου αγοραίου τέλους χρήσης.

Τα τελευταία χρόνια, παρατηρήθηκε μια τάση για μη έγκαιρη καταβολή των ενοικίων από τους Μισθωτές και αυτό είχε ως αποτέλεσμα, ο Κλάδος Διαχείρισης Κρατικής Γης, να προβαίνει σε συνεχείς ειδοποιήσεις και σε παραπομπές για λήψη δικαστικών μέτρων για είσπραξη των καθυστερημένων ενοικίων, μέσω του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας ή και λύση των συμβολαίων. Μακροπρόθεσμα, η διαδικασία παρακολούθησης τόσο των όρων των συμβολαίων όσο και της καταβολής των ενοικίων, θα γίνεται και θα παρακολουθείται μέσω του  αναβαθμισμένου λογισμικού.

Μέσα στο πλαίσιο της σχετικής νομοθεσίας, ο Κλάδος και κατ’ επέκταση το Τμήμα, έχει ευθύνη να συμβουλέψει την Κυβέρνηση πάνω σε θέματα γενικής πολιτικής και να εκφέρει, ως αρμόδιο Τμήμα, απόψεις/εισηγήσεις, που σχετίζονται με τη διάθεση κρατικής ιδιοκτησίας από την κυβέρνηση, για δημόσιους και άλλους κοινωφελείς σκοπούς.

Το Τμήμα προχώρησε με πρόταση για τροποποίηση των σχετικών Κανονισμών, με σκοπό την πιο ορθολογιστική διαχείριση και προστασία της κρατικής γης, οι οποίοι τελικά αποσύρθηκαν μετά από οδηγίες του Γενικού Διευθυντή Υπουργείου Εσωτερικών. Ως εκ τούτου, το Τμήμα θα προβεί σε νέες εισηγήσεις για επικαιροποίηση/τροποποίηση των κανονισμών, για εκσυγχρονισμό τους, έτσι ώστε να συνάδουν με τις σύγχρονες ανάγκες της κοινωνίας του κράτους.